W tym artykule postaram się przybliżyć przebieg postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego w przypadku gdy przewoźnik zostanie skontrolowany na drodze i zostanie wszczęte wobec niego postępowanie administracyjne. Proszę potraktować ten wpis jako pewien generalny drogowskaz, niektóre postępowania mogą się różnić często istotnymi niuansami.
Po przeprowadzeniu kontroli (np. waga pojazdu, nacisk na oś napędową, czas pracy kierowcy) ITD sporządza protokół z kontroli, z tym że jeżeli doszło do naruszenia przepisów ustawy o transporcie drogowym i ustawy prawo o ruchu drogowym, to wtedy protokoły będą dwa. Jako strona postępowania, przewoźnik ma prawo otrzymać protokół z kontroli (można także wnieść zastrzeżenia) – warto wspomnieć, że w związku z przepisami „covidowymi”, które obowiązują na dzień 29 czerwca 2022 roku, można wnosić o przesłanie skanów dokumentów znajdujących się w aktach sprawy drogą e-mailową.
W trakcie postępowania administracyjnego, strona może składać wnioski dowodowe, wypowiadać się co do zebranych dowodów. Warto wskazać, że zgodnie z art. 10 § 1 kpa, organ powinien zawiadomić stronę o możliwości wypowiedzenia się co do zebranego materiału dowodowego przed wydaniem decyzji. Po doręczeniu stronie decyzji, możliwe jest wniesienie odwołania w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia. W odwołaniu należy wskazać dlaczego strona nie zgadza się z decyzją, warto podnieść zarzuty naruszenia konkretnych przepisów prawa materialnego lub procesowego, a także sporządzić uzasadnienie. Organem II instancji w postępowaniach prowadzonych przez Inspekcję Transportu Drogowego, jest Główny Inspektor Transportu Drogowego z siedzibą w Warszawie.
Po rozpatrzeniu sprawy przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego, strona otrzyma decyzję na podstawie której organ II instancji może utrzymać zaskarżoną decyzję w mocy lub ją uchylić i umorzyć postępowanie, ew. skierować sprawę do ponownego rozpoznania przez organ I instancji. Od takiego decyzji stronie przysługuje skarga do właściwego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia stronie decyzji. Ważne jest to, że taką skargę wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżoną decyzję, a nie bezpośrednio do sądu. Związane jest to z tym, że organ administracji publicznej ma możliwość tzw. „samokontroli” i zmiany decyzji przed wysłaniem akt postępowania wraz ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Warto wskazać, że z punktu widzenia strony postępowania, skarga do WSA jest pismem bardziej skomplikowanym i sformalizowanym, podlega także opłacie, którą strona zobowiązana jest ustalić samodzielnie. W związku z tym, na tym etapie postępowania często wymagana jest pomoc prawna profesjonalnego pełnomocnika (o ile strona nie korzystała z takiej pomocy wcześniej), tak aby uniknąć ewentualnych błędów, które mogą mieć duże znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Postępowanie przed sądem administracyjnym kończy się wydaniem wyroku od którego przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Warszawie – w przypadku tego środka zaskarżenia występuje tzw. przymus adwokacki, czyli pismo to aby mogło odnieść skutek procesowy, musi być sporządzone przez profesjonalnego pełnomocnika.
Jak widać, od wydania decyzji przez organ I instancji, przewoźnik ma dość szerokie pole do obrony swoich praw, ponieważ przysługuje mu prawo do odwołania od decyzji do organu II instancji w administracyjnym toku postępowania, a następnie skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowoadministracyjnego.